GEÇMİŞ İÇİN ARTIK BİR DEKOR

Safranbolu Osmanlıların uzun asırlar boyu geliştirdikleri çok eski yerleşim geleneklerinin ve dokusunun adeta somut bir anıtı gibidir. Oysa Türk ve İslam coğrafyalarının ve kültürlerinin etkisiyle gelişen bu yaşama biçiminin en önemli özelliği geçiciliğidir. Ahşap malzeme ile zarif ama pek de sağlam olmayan bu yapılar pek çok yerde zamanın ve insanlığın tahribatından etkilendi. Safranbolu ise özel şartları ve birçok şansızlıkları sayesinde korunarak eski Türk hayatının hem dekor hem de gelenekler açısından en iyi sergi alanlarından biri olarak kalabildi.

Bu alanda günümüzde yaşayan Osmanlı dokusu, yerli mimar ve sanatçılar tarafından bölgenin seçkinlerinin beğenisine göre inşa edildi. İçinde bugünkü anlamda mobilya olmayan evler pencere kenarlarında sedirler, bir duvarda da yüklükler olan odalardan oluşurdu. Bu odalar oturma odası iken yemek sinisinin gelmesiyle yemek odası, yatakların döşeklerin hazırlanmasıyla yatak odası haline gelir, sabah bunların kaldırılması ile tekrar oturma odası haline gelirdi.

Geniş ailelerin birkaç kuşağının birlikte yaşadığı bu evler somut olmayan kültürel mirasın da kuşaktan kuşağa geçtiği yerlerdi. Bu anlamda ev Türk kültürünün en önemli anıtlarından biridir. Artık büyük ölçüde unutulan bu gelenekler ancak bazı evlerde yaşamaya devam ediyor. Safranbolu’da da bir çok ev ne yazık ki turistik tesis haline getirildi. Korunamayan evlerin bir kısmı çoktan terkedilmiş ve yıkılacağı günü bekler gibi. Çok daha azı ise içinde ikamet eden sahiplerince yaşatılıyor. Birçok evdeyse bazı eski objeler, hatta aile büyüklerinden kalma özel eşyalar, evlerin en görünen yerlerine dizilmiş, ziyaretçilerde nostalji hissi yaratmak uğruna birer sergi nesnesine dönüştürülmüş durumda.