HOLLANDALI OTURARAK VOLEYBOL EFSANESİ PIETER JOON

 

-        Pieter Joon kimdir ?

Dünyada tam anlamıyla bir olimpik hareket başlattığını söyleyebilecek çok az insan vardır. Pieter Joon bu insanlardan biridir ve Oturarak Voleybol’un babası olarak kabul edilir.

Pieter Joon, Amsterdam'da doğdu ve henüz iki buçuk yaşındayken çocuk felcine yakalandı. Aylarca hastanede kaldıktan ve birkaç ameliyat geçirdikten sonra, 13 yaşında kendi kendine yürümeyi öğrendi.

-                    Voleybol hayatınızdan ve özellikle de oturarak voleybol kariyerinizden kısaca bahseder misiniz?

Antrenörlük, hakemlik ve yöneticilik kapasitesiyle geleneksel salon voleybolu sporuyla tanışan Joon, 1961'de yirmili yaşındayken Kennemer Invaliden Sportclub'a (KlS) katıldı. Joon, KIS'de oturarak voleybol oynarken, Hollanda Ulusal Voleybol Federasyonu ve Hollanda Ulusal Engelliler Federasyonu'nun batı bölgesi olan kulübün saflarına başladı. 1981'de Dünya ParaVolley Organizasyonunu kurdu. (Original World Organization Volleyball for Disabled, WOVD)

-        Unutamadığınız anılarınız var mı ?

Hollanda Arnhem, 1980 Paralimpik Oyunları’na ev sahibi olarak ilan edildiğinde, Pieter Joon bir test oturma voleybol turnuvası düzenledi. 1979 yılında Hollanda Haarlem’deki turnuva şu anda resmi olarak tanınan ilk oturarak voleybol turnuvası olarak biliniyor.

Pieter Joon, bu etkinliği, Avrupa'yı aynı yerde toplayabilmek için doğru zaman olduğunu hissettiğini belirtti. Almanya, Danimarka, Norveç, İsveç, Finlandiya, Lüksemburg, Yugoslavya ve Belçika 1944'ten 1980'e kadar olan yıllardaki tek başlarına sıkı çalışmalarını bırakarak birlik olarak oturarak voleybolu geliştirmeyi seçtiler. Tüm bu ulusların oybirliğiyle bu adımı atması ve Joon'un vizyonunu takip etmesi, onun için hala unutulmaz bir an.

- Oturarak voleybolun sınıflandırılması hakkında ne düşünüyorsunuz?

 Engelli Sporları alanındaki uluslararası faaliyetlerim 1976'da başladı ve sporcuların tıbbi etkinin özellikle büyük olduğu teşhis gruplarına ayrıldığını fark ettim. Belden aşağısı felçli, serebral palsili sporcular ve sadece kendi kategorilerinde spor yapan amputeler.

 Sporun adil olması tıp doktorlarının niyetiydi ve sporda adalet aranarak sporcular benzer fiziksel engellerine göre sınıflandırılmaya çalışılmış ve bir sınıflandırma sistemi oluşturulmuştur.

O zamanlar, sınıflandırma süreci ve sistemi birçok sporcuyu hayal kırıklığına uğrattı.

 O yıllarda Oturarak Voleybol, uluslararası alanda tanınan bir spor değildi. Aklıma 1980 Paralimpik'i ülkemde "Herkes için Oturarak Voleybol" konseptiyle istisnai bir şey tanıtmak için kullanma fikri geldi.

Benim fikrim nispeten basitti:

Oturarak Voleybol bir takım sporudur ve uluslararası bir spor olarak engelli sporcular için erişilebilir olmalıdır.

Engelli sporculardan bahsettiğimde, " Salon " Voleybolu veya başka herhangi bir sporu oynamak için fiziksel bir sınırlama oluşturan kalıcı bir engeli olan tüm sporcuları kastediyorum.

Konsept, sınıflandırma sürecini basitleştirmekti, oyuna katılabilmek için kişisel engel sınıflandırması yoktur ancak uluslararası yarışmalara katılmak için yalnızca minimum bir engel gerekli olacaktır. Bu, bacaklarında veya sırtlarında kalıcı yaralanmalar nedeniyle sporu bırakan sporcuların da Oturarak Voleybol oynayabileceği anlamına gelir.

 Çoğu zaman Oturarak Voleybolda sınıflandırmanın Paralimpiklerdeki diğer sporlardan neden bu kadar farklı olduğunu açıklamam gerekiyor.

Başından beri, oynamak isteyen sporcular üzerinde herhangi bir tıbbi etki olmasını istemedim. Salon Voleybolu oynamak için işlevsel bir sınırlama var mı? Bu bana yeter. Minimum gereklilik bu ve Paralimpik Komitesini ikna edebildim. Paralimpik sporlarında olduğu gibi kişisel sınıflandırma ve puan sistemi yoktur.

Bu Oturarak Voleybol konsepti, sporcuların engellerini değil yeteneklerini göstermelerini sağlar.

Oturarak Voleybolun 1980 Paralimpik Oyunlarında yer alması için Uluslararası Stoke Mandeville Oyunları Federasyonu'nun dahil edilmesi konusunda anlaşması gerekiyordu. Bu, 1978'de resmi programda Voleybol (ayakta ve Oturarak) ile oldu. 1980 oyunlarına hazırlanmak için Avrupa'daki tüm o Sitz-ball oynayan ülkeleri tek bir tek tip kurallar altında "Oturarak voleybolu" denemeye ikna etmek için iki yılım vardı.

 Açıklığa kavuşturmak adına, sınıflandırmanın bir "spor kuralı" olduğunu belirtmek isterim. Bu nedenle, söz konusu sporların her biri, bunu belirleme veya değiştirme konusunda yegâne haklara sahiptir.

-  Sizce oturarak voleybola yeterince ilgi var mı?

Voleybol dünyanın her yerinde her seviyede oynanır. Oturarak Voleybol, voleybol dünyası için büyük bir katma değere sahiptir. Engelli, yaralı, yaşlı veya sakatlanma riski olmadan oynamayı seven herkes için çekici bir takım sporudur ve aynı zamanda sizi çok formda tutar. Dünyadaki başka hangi spor bunu sunabilir? Oturarak Voleybol, dünyanın en eşsiz sporudur ve engelsiz bir takım sporudur.

Geçen 66 yıl Oturarak Voleybol oynarken hiçbir kısıtlamanın sizi engellemediğini kanıtladı. Üst bacağı çift amputasyonlu kilit oyunculardan biri şunları söyledi: Günlük hayatta ciddi şekilde engelliyim. Oturarak Voleybol ile artık engelimi yaşamıyorum, kendimi özgür ve engelsiz hissediyorum. Ayak bileğinden ciddi şekilde sakatlanan başka bir oyuncu ise Artık ayakta spor yapamıyorum diyor. Oturarak voleybol, kondisyonumu korumamı ve yine de rekabetçi sporlar yapmamı sağlıyor. Her iki durumda da oturarak voleybol istenen engelsiz bir spor deneyimi sunar. 2020'de dünya çapındaki sporcular, Paralimpik Oyunları'ndaki en popüler spor olarak Oturarak Voleybol'u seçtiler.

- Bize oturarak voleybolu ve bağlantınızı anlatır mısınız? 

1980 Paralimpik Oyunları'nın başarısından sonra Joon, Dünya Engelliler için Voleybol Organizasyonu'nu kurdu ve ilk başkanı oldu. Organizasyondaki amacı, Paralimpik spor programında geleneksel olduğu gibi, bir sınıflandırma sisteminin engeli olmadan, oturarak voleybolu tüm dünya bölgelerinde bir spor olarak sunmaktı..

-        Neden oturarak voleybolu seçtiniz ?

Oturarak Voleybol, bacaklarında fiziksel kısıtlılığı olan kişiler için ideal bir spordur. Oturarak Voleybolda bacaklar rol oynamadığı için sakatlığın niteliği önemli değildir. Aksine, çift bacağı kesilmiş biri ciddi bir şekilde sakatlanmıştır. Ancak Oturarak Voleybol ile sudaki balık gibidir. Yani 2 ayakla dezavantajlı durumdasın. Oturarak Voleybol’u benzersiz yapan da budur. Dediğim gibi, Oturarak Voleybol'u benzersiz kılan ve normal sporlar gibi görünen bir takımda David ve Goliat var. Oturarak Voleybolun amacı, toplumda sosyal olarak eşit bir rol elde etmek için fiziksel engelli herkese zevk, rekabet, zindelik ve zihinsel güç kazandıracak bir spor sunmaktır.

- ”Ulusal engelli sporları derneğinin müdürü ne tür işler yapar?

Spor sadece sağlıklı insanların hakkı değildir. Spor engelliler için bile önemlidir. Önce hedef gruplarınızı tanımlamanız, ardından onlara nasıl ulaşacağınızı ve mevcut Engelliler için spora nasıl başvuracağınızı belirlemeniz gerekecektir. Birçok yayın ve araştırma gereklidir ve uyarlanmış spor tesislerine ilişkin ulusal bir politika da gereklidir.

- Uluslararası Engelliler Voleybol Organizasyonu'nun kuruluş hikâyesini anlatır mısınız?

1980 yılına kadar Oturarak Voleybol sadece Hollanda'da oynanıyordu. Uluslararası yarışmalarda kurallar hep sorun çıkardı. Diğer Avrupa ülkelerinde değişik oyunlar oynadılar: Yumruk topu, Ağ topu, Sit ball v.b. Joon tüm ülkelere voleybol kurallarını kabul etmelerini önerdi, ancak daha sonra Oturarak ve daha küçük bir sahada oynanmaya başlandı. Ve diğer tüm top oyunlarını unuttuk. Voleybol hakem ve antrenörlerinden rahatlıkla faydalanabiliyoruz.

1981 yılında Uluslararası Voleybol komitesi kuruldu ve uluslararası şampiyonalara başlandı. Uluslararası Engelliler Spor Federasyonları tarafından dayatılan tıbbi sınıflandırmalar kendisi tarafından kabul edilmedi. Sadece bir sporcunun uluslararası rekabet etmek zorunda kalması gereken asgari bir handikap geliştirdi. Bu handikap, bir oyuncunun "ayakta" spor yapmasını engellemeyi amaçlamaktadır.

- Oturarak voleybolun popüler bir spor haline gelmesinin sebepleri nelerdir?

Oturarak Voleybolda herhangi bir tıbbi sınıflandırma sistemi veya kişisel engelli puan sistemi gerekli değildir. Ulusal düzeyde herkes kabul edilir, ancak Uluslararası düzeyde minimum handikapla ilgili yalnızca bir test gereklidir.

İlk yıllarda tıp doktorlarının etkisi sınıflandırmada büyük ve belirleyiciydi.

Spor engelliler için adil olmalı ve sadece aynı fiziksel kısıtlamalara sahip oyunculara karşı rekabet etmelidir. Sınıflandırma sistemi böyle doğdu

Benim bu konudaki fikrim açıktı: Spor adil değildi.

Oturarak voleybol bir takım sporudur ve fiziksel farklılıklara rağmen tüm sporcular tarafından erişilebilir olmalıdır. Fiziksel karşılaştırma yoktur. David ve Goliath'ı bir takımda bir araya getiriyoruz, gücümüz bu, herhangi bir engel göstermiyoruz.

Hatta tüm sporcuların birlikte oynaması teşvik ediliyor. Katılım, tüm oyuncuların kalitesini yükseltir.

Engelli sporculardan bahsettiğimde, fiziksel bir engeli olan tüm sporcuları kastediyorum.

- Oturarak Voleybolun gelişimi için FIVB ile birlikte ne gibi çalışmalar yapılmalı?

Ulusal Voleybol Federasyonları ve FIVB Kurullarına:

Her yıl kaç oyuncunun kalıcı bir sakatlık veya sakatlık nedeniyle spor yapmayı bıraktığını araştırın. Gençlik", "plaj" ve "Kapalı Alan" Voleybolu gibi Oturarak Voleybola da bir yer verin ve Oturarak Voleybola açık olun. Hedef gruplarınızı tanıyın ve SİZİN oyuncularınızı işe almak ve ulusal programları teşvik etmek için bir politika oluşturun. Spor tesislerini erişilebilir kılmak için ulusal programı araştırın. Uluslararası politika ve kalkınmayı kontrol etmek için bir Yönetim Kurulu üyesinin Uluslararası Genel Kurul'da yer almasına izin verin.Ne yazık ki, tüm ulusal Federasyonlar henüz bu adımı atmadı. Bu ülkeleri destekleyin, yeterince deneyim sağlayın. Oturarak Voleybol, sınırlaması olan sporcular için dünya çapındaki en büyük rekabete sahip olabilir.

- Uluslararası Voleybol Onur Listesi'ne girmek nasıl bir duygu?

 Uluslararası Voleybol Onur Listesi Yönetim Kurulu'na kabul edildiğim için çok teşekkürler. Paravolley'in Voleybol ailesine ait olduğunu ve kesinlikle spor deneyimine büyük ve yeni bir değer kattığını dünyaya gösteriyorlar. Oturarak voleybolun güzel bir tarihi vardır. Bu uluslararası tanınırlık sayesinde parlak bir gelecek parlıyor? Bu sorumluluk artık Ulusal Voleybol Federasyonları ve FIVB'nin elindedir.

- Aday oyuncular ve teknik direktörler için son sözünüz var mı?

Hepinize sportif ve sağlıklı bir 2023 diliyorum.

Bu yıl da her şey yolunda gitmeyecek ama toplum yavaş yavaş öğrenecek ki, nüfusun %15'i artı her yıl onbinlerce spor sakatlığı yaşayan insan spor yapma hakkını talep edecek.

Pieter Joon,

www.zitvolleybalnederland.nl