31 MART AYAKLANMASI

1909 yılının 12 Nisan’ını 13 Nisan’a bağlayan gece (eski takvimle 31 Mart) Taksim Kışlası’ndaki Avcı Taburu’na bağlı askerler subaylarına karşı ayaklandılar ve kendilerine önderlik eden din adamlarının peşinde Sultanahmet’te Meclisi Mebusan’ın önünde toplandılar. İttihat ve Terakki’nin yenileşme programını ve uygulamalarını dinsizlik olarak yaftalayan Derviş Vahdeti başta olmak üzere gericiler, ülkenin şeriata göre yönetilmesi için ayaklandıklarını söylüyorlardı. Hükümet ayaklanmacılarla uzlaşma yolunu seçti ve hükümet üyeleri tek tek istifa etti. Ancak ayaklanmayı planlayan Ahrar Fırkası, asker-softa bağlaşmasına dayanan bu hükümet darbesi girişiminde başarılı olamadı. Din elden gidiyor diye ayaklananlar Adliye Nazırı Nazım Paşa’yı İttihatçı Ahmet Rıza Bey sanarak linç ettiler. Aynı şekilde mebus Emir Şekib Arslan Bey de gazeteci Hüseyin Cahid sanılıp öldürüldü.

İstanbul’daki 1. Ordu’nun ayaklanmayı bastırmakta yetersiz kalacağı düşünüldüğünden, Selanik’teki 3. Ordu’dan Hareket Ordusu adı verilen bir fırka Hüseyin Hüsnü Paşa komutasında İstanbul’a yöneldi. Hareket Ordusu’nun kurmay başkanı da Mustafa Kemal idi. Hareket Ordusu kurmay başkanlığını sonradan Enver Bey devraldı. İstanbul sokaklarında kısa süreli çatışmalar yaşandı. İsyancılar ciddi bir direniş göstermeden bertaraf edildiler. Hareket Ordusu subaylarından Binbaşı Muhtar, isyancılar tarafından öldürüldü.