MUDANYA MÜTAREKESİ

İzmir’in ele geçirilmesiyle Yunan işgalinin sonlandırılması Türk Kurtuluş Savaşı’nın en önemli zaferiydi. Artık ülkedeki diğer işgalcilerin sökülüp atılması zamanı gelmişti. Bir Türk birliği Çanakkale Boğazı üzerinden İstanbul’a yöneldi. Çanakkale’deki Fransız işgal kuvvetleri çekildi ama İngiliz işgal kuvvetlerine gerekirse savaş emri verildi. İngiltere başbakanı Lloyd George Türkiye’ye savaş ilan edileceğini duyurdu. Türkiye geri adım atmadı. Yeni bir savaşı göze alamayan İngiltere’de hükümet düştü. İngilizler için artık savaşa bir son vermekten başka yol yoktu. Bursa’nın Mudanya ilçesinde düzenlenen ateşkes antlaşması bu koşullarda imzalandı.

Mudanya görüşmeleri 3 Ekim 1922’de Rusyalı eski bir ticaret adamı olan Aleksandr Ganyanof’un evinde başladı. Bu milletlerarası  bir konferanstı ve konferansa İsmet Paşa başkanlık ediyordu.  Fevzi Paşa ile Refet Paşa da görüşmeler boyunca Mudanya’da bulundular. İngiltere’yi General Harrington, Fransa’yı General Charpy ve İtalya’yı da General Monbelli’nin temsil ettiği Mudanya görüşmelerinde, ateşkesle doğrudan ilgili durumda bulunan Yunanistan, General Mazarakis ve Albay Sariyanis’i görevlendirmesine karşın, Yunan delegeler görüşmelere doğrudan doğruya katılmamışlar ve olan biteni bir gemiden izlemekle yetinmişlerdi.

Görüşmelerin konusu Türk ve Yunanlılar arasındaki savaşa son vermek, Trakya ile Boğazlar bölgesi ve İstanbul meselesini karara bağlamaktı. Görüşmeler zaman zaman kesilme noktasına geldi; özellikle de Trakya meselesi dolayısıyla. Mustafa Kemal sadece Yunanlıların değil, müttefik devletlerin askerlerinin de Trakya’dan çekilmesini şart koşmuştu. Sonunda Türk tarafının şartları kabul edildi ve mütareke görüşmeleri 11 Ekim 1922 tarihinde uzlaşmayla sonuçlandı. Böylece Mustafa Kemal’in 19 Mayıs 1919’da Samsun’dan başlattığı yolculuk Mudanya’da hedefine ulaştı.