ÇERKESYA

1860’larda başlayan göçte Ruslar, Çerkezleri Osmanlı İmparatorluğu’na sürer. Yaklaşık bir buçuk milyon insan bu göç sırasında can verir. Çerkezlerin yaşadığı bu dramda Çarlık Rusyası’nın büyük payı vardır. Bu, bir soykırımdır ve çoğu insan bu faciadan habersizdir. Son zamanlarda Soykırım tanınsın, Rusya özür dilesin, orada kış olimpiyatları yapılmasın diye Çerkezlerin gösterdiği çabanın ardında bu vardır.

Çar Alexander,  Çerkezleri Kafkasya’dan Anadolu’ya sürdüğü zaman Çerkez heyetleri Osmanlı’dan yardım isterler. Bunları Ruslara karşı savaşan Polonyalılar çok destekler ve Çerkezler için bağlantılar kurarlar. Daha sonra Çerkez heyetleri İngiltere’ye giderler. Londra başta olmak üzere birçok şehirde, büyük bir şenlikle karşılanırlar. Çünkü karşılarında kafalarında kalpak, bellerinde kılıç, ayaklarında çizme olan, sakallı, bıyıklı insanlar vardır.

Parçalanma döneminde Osmanlı çok zayıflamıştı. Aslında Çerkezlere bayılmasalar da Ruslara karşı bir tampon vazifesi gördükleri için kıymet verdiler ama yardım etmediler. 1800’lerin başına kadar Çerkezler zaten Müslüman değillerdi.  Osmanlılar da onlara yardım etmek yanlısı değillerdi. Fransa ve İngiltere’de onları ağırlıyor, dertlerini dinliyor ama iş yardıma gelince bir şey yapmıyorlardı. Zorunlu göçle Osmanlı’ya geldiklerinde Anadolu insanı ekmeğini bölüp paylaştı. Ama bir sürü insan da Çerkez kızlarını kaçırıp köle pazarlarında sattılar. Paşalar ve şehzadeler beş kadınla evleniyordu; bakıyorsunuz beşi de Kafkasyalı.

Türkiye’de Çerkez Ethem olayından sonra Çerkezler hep ikinci plana atıldı. İstiklal Savaşı’na bilfiil katılmışlardı. Mustafa Kemal’in yakın çevresinin çoğu Çerkesti ama bu durumu değiştirmedi. Bu, Çerkezler arasında bir yaradır ama pek telaffuz edilmez. Herkeste Çerkez Ethem haindi, sen de hainsin algısı oluştu.